Carmen, Karma, Carmina. Vrouw zijn tussen Eva en Maria mocht geen naam hebben. Tot Susanna verscheen in de Nozze di Figaro. De opera van Mozart in 1786. De vrouw niet langer als louter functie. Maar de vrouw als wezen, die daarom functies kan uitoefenen. Dat is de Revolutie van 1789.
Susanna, Pamina, Leonore, Brühnhilde. Dat is de lijn van de groei van de emancipatie van de vrouw. Tussen 1786 en 1855. Na de Frans-Duitse oorlog (1871) is er behoefte aan een nieuwe impuls. Het wordt de opera Carmen van George Bizet.
Carmen heeft betaald werk in de sigarettenfabriek. Dat is een bewijs van emancipatie. Hoe geëmancipeerd is dat, als je daardoor de kinderen die uit jou geboren worden geen borstvoeding meer kan geven? Omdat het constant inademen van de nicotine de moedermelk vergiftigt? Een prachtig conflict tussen individuele biologie en collectieve cultuur.
Carmen kiest voor de liefde. De liefde is het kind van het ongebonden bestaan. De liefde is als het kind dat kiest voor de wereld van de nieuwe ordening. De liefde is als het kind van een leven met eigen wetten, regels en protocollen. Dat is de nieuwe wereld van het wezen van de vrouw. Omdat alleen vrouwen weten dat geen twee vrouwen gelijk zijn. Sterker, geen twee vrouwen gelijk willen zijn.
Carmen weet dat zij de rol van de toreador speelt en dat Don José haar stier is. Zij vertegenwoordigt het uiterste van de nieuwe ordening, terwijl Don José kan worden gezien als het uiterste van de oude wereld, de ordening die voorbij is.
Bij Carmen gaat de liefde boven de plicht. Gaat verliefd zijn boven de samenwerking. Gaan de private wetten van het vrouw zijn boven de collectieve wetten van de gemeenschap. Dat is niet tegendraads, dat is gemotiveerd kiezen.
Carmen: slachtoffer van de oude orde of de eerste martelares van de nieuwe orde?
Daarom is de opera Carmen van George Bizet een wereldhit. Elke dag opnieuw.
