Datum/Tijd
Date(s) - 31/07/2018
12:00 - 14:00
Locatie
Stichting Senioren Academie HOVO Groningen en Drenthe
Categorieën
HOVO / KM 2018 / SYMFONIEËN
Wat je vooraf moet weten
1. De polyfonie / meerstemmigheid denkt in vier lagen:
a. tenor / leidende stem / volgt de vastgelegde lijn / cantus firmus
b. contra altus / tegenstem in het hoog
c. contra basso / tegenstem in het laag
d. soprano / tegenstem in het extra hoog
2. Tussen 1200 en 1600 ontwikkelt de polyfonie zich van eenstemmig tot vierstemmig of een veelvoud daarvan / polyfonie van de menselijke stem.
3. Na 1600 wordt de ontwikkelde techniek toegepast op de snaar- en strijkinstrumenten, de blaasinstrumenten en het slagwerk.
4. Het grote doel wordt “Sinfonia / Samenklank” gedoopt.
5. Van opeenvolgende dansritmes / Suite naar het Concerto Grosso
6. Uit het Concerto Grosso ontstaan de Soloconcerten en de Klassieke Symfonie
7. Orkest en symfonie zijn metaforen van de ontwikkeling van de verhoudingen van mensen en stemmen in de maatschappelijke context.
Giovanni Battista Sammartini (1700/01 – 1775)
Hij maakt van de opera ouverture / sinfonia een zelfstandige muzikale eenheid.
Tegelijkertijd werkt hij aan de ontwikkeling van de Klassieke Stijl.
Hij heeft les gegeven aan Chr. W. von Gluck, Joh. Chr. Bach, Luigi Boccherini en W.A. Mozart.
Luistervoorbeeld: Symfonie in C mineur / J-C 9: allegro-affetuoso -allegro
Joseph Haydn ( 1732 – 1809)
Briljante alleskunner. Heeft in elk genre geschreven, zowel voor de menselijke stem als voor elk denkbaar instrument. Hij is de absolute meester van het klassieke schrijven.
Zijn strijkkwartetten vervolmaken het instrumentaal polyfonisch denken.
Luistervoorbeeld: Strijkkwartet in C opus 76 no. 3 / poco adagio, cantabile
Hij neemt het stokje over van G.B. Sammartini en vervolmaakt de vierdelige symfonie.
Luistervoorbeeld: Symfonie 101 / De Metronoom
Ludwig van Beethoven ( 1770 – 1827)
Symfonicus pur sang. Ontwikkelt de klassieke symfonie tot in muziek gegoten kathedralen voor de eeuwigheid. Ziet zijn muziek als de redding van de mensheid. In theologische en in politieke zin. Alle symfonieën zijn programmatisch en volgen vanaf 3/Eroica/Palmzondag de verhalen van de Goede Week t/m 8/Hemelvaart en 9/Pinksteren. Luistervoorbeelden:
a. Symfonie 3 / Eroica / Marcia Funèbre
b. Ouverture Egmont op. 84
c. Chorfantasie op. 80
d. Symfonie 9 / adagio e cantabile
Hector Berlioz ( 1803 – 1869)
Leer hem kennen als de absolute vernieuwer van de symfonische en de gezongen muziek. In al zijn werk denkt hij uitsluitend programmatisch. Hij is bovenal een ontwikkelaar van nieuwe ideeën. Meyerbeer, Wagner en Verdi hebben in overvloed kunnen putten uit zijn ideeënbron.
Zijn Symfonie Fantastique geldt als een toonbeeld van vernieuwing. Het verhaal gaat min of meer over hemzelf.
Luistervoorbeeld: Un Bal / La Valse uit de Symfonie Fantastique.
Zo zijn wij terug bij de dans.
Geen elitaire hofdans, maar de dans van het volk.
Gustav Mahler ( 1860 – 1911)
Prototype van het denken en handelen in de 19e eeuw: overschatting / te ruim / te groot / te eigengereid / te weinig relativiteit / te absoluut.
Wil minstens net zoveel symfonieën schrijven als Beethoven. Voltooid er ook negen; strandt bij de Tiende.
Wordt katholiek: overtuiging of carrière? Zie zijn Auferstehungs Symfonie / no.2
Is getrouwd geweest met Alma Schindler die affaires had met Klimt / Burckhard / von Zemlinsky / Gropius / Kokoschka / Werfel.
Luistervoorbeeld: Symfonie no.8 / Symfonie der Tausend / Veni Creator Spiritus
Eindigen met Beethoven / Symfonie no.9 / Slotkoor /
Jantje zag eens pruimen hangen
