Datum/Tijd
Date(s) - 24/07/2018
12:00 - 14:00
Locatie
Stichting Senioren Academie HOVO Groningen en Drenthe
Categorieën
HOVO / KM 2018 / SOLOCONCERTEN
Wat je vooraf moet weten
1. Zonder beelden is er niets tot ons gezegd.
Denken in abstracties is de mensheid vreemd. Gilgamesj Epos, Homerische vergelijkingen, bijbelse parabels, sagen, legenden, sprookjes en zo veel andere
2. Zo ontstaat er dus ook instrumentale muziek aan de hand van beelden: programma muziek of programmatische muziek.
3. De barok is de grote ontdekkingstocht van het menselijk bewustzijn, culminerend in het veranderingsproces dat wij Verlichting hebben gedoopt.
4. Dat stelt de vraag naar het kennen van de werkelijkheid. Plato stelt dat wij leven in een duistere grot en de schaduwen op de wand ons de werkelijkheid doen voorstellen. Cfr. met de televisiebeelden anno nu.
5. Als wij de grot verlaten, treden wij in de verlichting en leren daar in het juiste licht de waarheid onder ogen zien.
6. Het soloconcert als metafoor van die reis: de ontdekking van mijn eigen ik in verhouding tot het orkest dat staat voor de samenleving.
Antonio Vivaldi (1678 – 1741)
De rode priester die als musicus verbonden is aan een weeshuis voor meisjes. Hij bewijst dat zij in de muziek in geen enkel opzicht hoeven onder te doen voor de jongens. Hij componeert soloconcerten voor het nagenoeg complete bestaande en goed functionerende instrumentarium. Strijkers en blazers.
Als luistervoorbeeld gebruiken wij zijn Quattro Stagioni (1725), waarvoor hij ook nog eens vier sonnetten heeft geschreven. Derhalve een van de eerste voorbeelden van programma muziek.
Johann Christian Bach (1635 – 1682)
De Italiaanse Bach, de Londense Bach, de katholieke Bach. Hij vertegenwoordigt de verschuiving van Barok via Rococo naar Klassiek. Als luistervoorbeeld gebruiken wij zijn Symfonia Concertante voor 2 violen en een violoncello. Naar voorbeelden van ideeën uit Parijs en Mannheim. Wij horen hoe het concertino volwassen is geworden.
Mannheim I / Johann Stamitz (1717 – 1757)
Mannheim II / Carl Stamitz (1745 – 1801)
Aan het Mannheimer Hof wordt geëxperimenteerd met het soloconcert in de klassieke stijl. Van traverso / natuurinstrument tot klarinet / kleppentechniek.
De klank van de klarinet wordt gezien als het instrument dat het dichtst bij de mogelijkheden van de menselijke stem ligt.
Ter illustratie van die klassieke stijl twee luisterfragmenten:
a. Concerto bes gr.t. voor klarinet en fagot
b. Concert no.3 C gr.t. voor cello en orkest
Wolfgang Amadeus Mozart (1756 – 1791)
Ook Wolfgang Amadeus Mozart schrijft voor nagenoeg alle voorkomende instrumenten. Toets-, blaas- en strijkinstrumenten. Zijn muziek is de samenvatting van zes eeuwen muziekgeschiedenis. Tegelijkertijd legt hij het fundament voor de muziekontwikkeling van de komende eeuwen.
Mozart leert de klarinet kennen bij zijn bezoeken aan Mannheim. De klank laat hem niet meer los, omdat hij op zoek is naar een metafoor voor de
masculiene intellectualiteit. Pas als in die hersenen iets verandert, komt de redding van de mensheid dichterbij.
In combinatie met zijn grote vriend Anton Stadler blijft hij sleutelen aan de ontwikkeling van de klank van de klarinet.
Als luistervoorbeeld gebruiken wij twee stukken van hem:
a. KV 581 / quintet voor klarinet en strijkkwartet
b. KV 622 / concerto voor klarinet en orkest
